οι κοινωνικές ρίζες του αρχαίου θεάτρου

στα προϊστορικά χρόνια λέγονταν σκώμματα στις ιεροτελεστίες εναντίον των

εχθρικών φυλών σαν εκδηλώσεις εμπάθειας και μίσους

τα πειράγματα  αυτά όσο περνούσε ο καιρός και τα φαλλικά έχαναν την

πρωτόγονη λατρευτική σημασία τους, έπαιρναν τοπικό χρώμα γιατί αντανακλούσαν

πια την ιδιωτική και δημόσια ζωή, δηλαδή τον κοινωνικό περίγυρο των χωρικών.

η μεταβολή αυτή έγινε κυρίως, όταν ιδρύθηκαν οι πόλεις και ήρθαν σε αντίθεση

 με τις κώμες (χωριά), κοντολογίς, όταν σχηματίστηκαν οι κοινωνικές τάξεις.

οι ευγενείς όταν συντελέστηκε η κοινωνική διαφοροποίηση, για να κρατήσουν

 στο ζυγό της εκμετάλλευσής τους, τους  φτωχοαγρότες και τους αχτήμονες,

δεν μεταχειρίστηκαν μόνο βία εναντίον τους αλλά, δείχνοντας μίσος και

περιφρόνηση για αυτούς τους κόλλησαν και διάφορα εξευτελιστικά παρατσούκλια,

λ.χ κονίποδας, κατωνακοφόρους, κορυνηφόρους, θύτας,  πελάτας. τους λέγανε ακόμη

και πενιχρούς, αμαθείς, αγενείς, ευτελείς, πένητας, φαύλους  βανάσους κλπ.

την ίδια περιφρόνηση και μίσος αισθανόνταν για τους ευγενείς και οι φτωχοαγρότες ,

όμως στην αρχή  αρχή  δεν μπορούσαν να εκδηλωθούν. στα κρυφά κακολογούσαν βέβαια

τους ευγενείς, αλλά στα φανερά δεν αποτολμούσαν.

αυτό έγινε αργότερα όταν οι αγρότες απόχτησαν συνείδηση της δυναμής τους

 και απόχτεισαν πολιτικά κόμματα.

αλλά στην πρώτη περίοδο της κοινωνικής διαφοροποίησης, οι φτωχοαγρότες και γενικά

οι καταπιεζόμενοι που άρχιζαν να ξυπνούν βρήκαν τρόπο για να εκδηλώσουν τα εχθρικά

τους αισθήματα προς την άρχουσα τάξη. βάφανε το πρόσωπό τους, ντύνονταν με

διαφορετικά ρούχα και βγαίνανε την νύχτα στους δρόμους του χωριού ξεσκεπάζοντας

τραγουδιστά -όπως ο εξάρχων των φαλλικών- όλες τις πομπές των ευγενών και

κατηγορώντας τους για κάθε βρομοδουλειά που είχαν κάνει. τους τα έψελναν δηλαδή από

την καλή.

τα πιό παλιά χρόνια στα ελευσίνια μυστήρια οι αγρότες, όταν περνούσαν οι επίσημοι

 δηλαδή το αρχοντολόι μαζευόντουσαν κάπου και τους περιπαίζανε, γιατί είχα καταργήσει

 την διονυσιακή λατρεία κι αναγνώρισαν, αντί του διονύσου, τη δήμητρα σαν θεά

 της γεωργίας.

έτσι η αρχή είχε γίνει.

τα σκώμματα που αρχικά αποτελούσαν μέρος των φαλλικών και ήταν εκδήλωση μίσους

 εναντίον των εχθρικών φυλών, αποτέλεσαν αργότερα, τα ιστορικά χρόνια, τον πυρήνα

 του διασυρμού των ευγενών από μέρους των αγροτών. γιατί τώρα ο εχθρός δεν

 ήταν εξωτερικός, δεν βρισκόταν δηλαδή στην αντίπαλη φυλή, αλλά εσωτερικός,

που βρισκόταν μέσα στην ίδια πολιτεία .(πόλεις και χωριά).

ο εχθρός αυτός γιά τον πολύ λαό, ήταν οι ευγενείς και για τους ευγενείς πάλι

οι φτωχοαγρότες και οι αχτήμονες.

από τα σκώμματα αυτά διαμορφώθηκαν υστερότερα οι σατιρικοί στοίχοι (ίαμβοι)

και σιγά σιγά  κωμωδία.

από τον γιάννη κορδάτο